Hifi Essentials – Een luidsprekersysteem opstellen
In het derde deel van onze serie over de basisprincipes van het samenstellen van een goed hifisysteem bekijken we hoe u de beste prestaties uit uw luidsprekers kunt halen.
Het moeilijkste is achter de rug, namelijk het kiezen van de beste geluidsbron en perfecte luidsprekers, wat ook gelijk de meest kostbare elementen van een hifisysteem zijn. En na al die lastige beslissingen gaat het er nu om alles uit de apparatuur te halen.
En het goede nieuws is dat dit het leuke gedeelte is! U kunt het systeem nu finetunen en, als u zich echt wilt onderdompelen in de wereld van serieuze hifi, op zoek gaan naar de kleinste details voor de beste ervaring waar ook professionele atleten en topchefs zo dol op zijn.
Kleine aanpassingen kunnen voor de geluidsbeleving een groot verschil maken. En hoewel er geen strikte regels en snelle oplossingen zijn en veel van de instellingen afhankelijk zijn van de gekozen luidsprekers, zijn er een aantal algemene richtlijnen die moeten worden gevolgd.
De ruimte is onderdeel van het systeem
Regel één is dat het hifisysteem niet op zichzelf staat maar dat de ruimte waarin hij staat en waar naar muziek wordt geluisterd een belangrijk aandeel heeft in hoe het geluid klinkt. De ruimte kan ook worden omschreven als het vijfde belangrijke element van het systeem, na de geluidsbron, versterker, luidsprekers en kabels.
Dit is om meerdere redenen belangrijk. Ten eerste zijn de meubels, vloer- en raambekleding in een ruimte van invloed op de geluidskwaliteit. Zachte materialen kunnen het geluid dempen, terwijl houten vloeren en veel glas een wat scheller geluid kunnen veroorzaken.
In een ruimte met veel hout en glas kunnen meubels, vloer- en raambekleding ervoor zorgen dat het geluid wat minder schel wordt; gordijnen zijn hier bijvoorbeeld ideaal voor. Het omgekeerde gaat ook op: als het geluid wat dof klinkt, denk er dan eens over na of al die kussens op de bank eigenlijk wel echt nodig zijn.
De grootte doet ertoe
Ten tweede is de afmeting van de ruimte van groot belang voor het geluid. Wanneer speakers te groot zijn voor een ruimte, heeft dit een negatieve invloed op de geluidskwaliteit, het klinkt schreeuwerig. Maar als luidsprekers te klein zijn, klinkt het geluid wat rommelig, omdat ze niet genoeg vermogen en bereik hebben. Maar dit wist u natuurlijk allemaal al voordat u speakers uitkoos, omdat u onze vorige blog over dit onderwerp hebt gelezen.
Wat voor soort luidsprekers u ook hebt gekocht, het is belangrijk om de ideale positie van de luidsprekers zoveel mogelijk te benaderen. De vuistregel is dat de luidsprekers ten minste 2,5 meter uit elkaar staan met de belangrijkste luisterpositie precies daartussenin in een gelijkbenige driehoek, dus in dit voorbeeld ook op 2,5 meter van beide luidsprekers. Dit is de beste uitgangspositie en de beste positie om altijd weer naar terug te keren.
Boekenplankspeakers
Indien u hebt gekozen voor boekenplankspeakers, dan is er van alles mogelijk om het geluid helemaal naar wens te laten klinken. Laten we beginnen met ze op de juiste positie te zetten.
Het eerste waar rekening mee moet worden gehouden is de hoogte van de tweeter. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de tweeters zo dichtbij mogelijk bij het oor in de luisterpositie zijn. Wanneer u tijdens het luisteren meestal op de bank of in uw relaxstoel zit, moeten de luidsprekers op de lagere planken in de kast op hoofdhoogte worden geplaatst, maar in elk geval niet zo hoog dat u er zelfs niet bij kunt om ze af te stoffen. Net zo belangrijk is dat ze niet op de grond worden geplaatst, omdat dit zeen mager en vlak geluid geeft.
Wanneer de luidspreker op de boekenplank wordt geplaatst, moet de voorkant van de luidspreker zo dicht mogelijk bij de rand van de plank worden geplaatst. Ze helemaal naar achteren schuiven met nog een hele rand plank ervoor heeft een negatief effect op het geluid.
Daarnaast worden boekenplankspeakers meestal geleverd met kleine rubberen voetjes die onder de luidsprekers kunnen worden geplaatst, zodat ze niet rechtstreeks op de plank staan. Gebruik deze voetjes, want ze zorgen voor een mooier geluid.
Zorg er tot slot voor dat er niet te veel om de luidsprekers heen staat. Wanneer ze worden omringd door boeken en andere spullen kunnen deze namelijk de bas versterken, wat de geluidsbeleving niet ten goede komt. Bij luidsprekers met poorten aan de achterkant kunt u de meegeleverde insteekdopjes gebruiken om dit effect van de bas te beperken. Er bestaat geen goed of fout, dus speel ermee, experimenteer en ontdek welk geluid voor u het beste klinkt.
Standmount speakers
Standmount luidsprekers zijn simpelweg groter dan boekenplankluidsprekers, hoewel het natuurlijk ook mogelijk is om uw boekenplankspeakers op een speakerstandaard te zetten.
De naam van deze luidsprekers verklapt ook gelijk de essentie: ze komen het beste tot hun recht op een standaard! Een standaard biedt een stevig platform voor alle onderdelen van de luidspreker om hem optimaal te laten presteren, en zorgt er ook voor dat de tweeter op de optimale hoogte staat.
Er zijn veel verschillende soorten standaarden en voor al onze producten hebben we een eigen standaard ontwikkeld. Bij een speakerstandaard met holle buizen kunnen deze worden opgevuld met bijvoorbeeld zand, voor een nog betere geluidservaring. Holle metalen buizen kunnen namelijk een negatieve invloed op de geluidskwaliteit hebben.
Wanneer u de speakers zo plaatst dat ze samen met de luisterpositie een driehoek vormen, kunt u experimenten met het naar voor en achteren verplaatsen van de luidsprekers. Het effect dat dit heeft op het geluid zal u verbazen. Probeer verschillende posities uit tot u het beste geluid hebt gevonden.
Vloerstaande speakers
Veel van de algemene regels zijn ook van toepassing voor vloerstaande luidsprekers, alhoewel de hoogte van de tweeter al automatisch wordt bepaald door de hoogte van de luidspreker zelf.
Ga op zoek naar de ideale luisterpositie tussen de luidsprekers in, waarbij aangeraden wordt de luidsprekers een klein beetje naar binnen te draaien in plaats van ze recht vooruit richting de muur te laten wijzen.
En over muren gesproken, vloerstaande luidsprekers hebben nog meer ruimte eromheen nodig dan boekenplank- of standmount luidsprekers. De reden hiervoor is dat de grotere behuizing van vloerstaande luidsprekers voor meer reflecterend materiaal (hout) zorgt, dat interfereert met de muren in de omgeving, en vooral met de hoeken. Als vloerstaande luidsprekers vrij in de ruimte staan, leveren ze de beste prestaties en wordt voorkomen dat het basgeluid lelijk klinkt.
Aan de andere kant wordt aanbevolen ze in grotere ruimten juist wat dichter bij de muur te plaatsen, om een beter basgeluid te realiseren. Ook dit is een kwestie van smaak en door te experimenteren ontdekt u wat voor u het beste klinkt. Maar voorkom in ieder geval dat ze te dicht op elkaar en parallel in een hoek staan, want de reflecterende werking van de muren is dan van alle kanten negatief, wat zal leiden tot wat ‘smearing’ wordt genoemd.
Onze vloerstaande luidsprekers worden geleverd met spikes of rubberen voetjes. U kunt uitproberen welke voor u het beste werken, maar meestal zijn spikes het beste geschikt voor tapijt of vloerbedekking en de rubberen voetjes voor houten vloeren. Rubberen voetjes zorgen er ook voor dat uw vloer niet beschadigt, wat met spikes nog weleens kan gebeuren, vooral als de luidsprekers regelmatig worden verplaatst.
De locatie van uw geluidsbron en versterker
Als de geluidsbron en versterker tussen de luidsprekers in kunnen worden geplaatst, is de lengte van de kabels van de luidsprekers ongeveer hetzelfde.
Als algemene regel geldt dat hoe korter de luidsprekerkabels zijn, hoe beter. Kabels kunnen het geluid namelijk niet beter maken maar wel slechter, en dat effect kan worden versterkt door langere kabels. Zorg ervoor dat alle kabels de juiste lengte hebben. Als ze te kort zijn, kunt u de speakers niet overal plaatsen waar u wilt en als ze te lang zijn moet u de kabels opbinden, wat ook de geluidskwaliteit niet ten goede komt. Bovendien zijn langere kabels ook duurder!
Daarnaast is het belangrijk dat de onderdelen van het systeem niet te dicht bij elkaar staan. Let hier vooral op bij luidsprekers die bij gebruik vibratie genereren. Vaak zien we luidsprekers op een plank of bureau naast een versterker en draaitafel, wat geen ideale opstelling is. Zelfs een goed geïsoleerde luidspreker zal dan een negatieve invloed hebben op de gevoelige draaitafel, wat de uiteindelijke prestaties van het systeem niet ten goed komt. Dit is in mindere mate van belang bij cd-spelers en streaming-versterkers, maar ook dan kunt u deze producten ook het beste uit elkaar plaatsen, tenzij het simpelweg niet kan.
Vergeet de kabels niet
Voor kabels geldt als vuistregel dat ongeveer 10% van het totale budget aan kabels moet worden uitgegeven. Dat is inclusief koppelstukken, zoals die tussen cd-speler en versterker, en de kabels van versterker naar luidspreker.
Goedkoop is duurkoop! We begrijpen dat u niet vies bent van een koopje, maar om alles uit uw hifisysteem te kunnen halen moet u de beste kabels kopen, wat trouwens niet per se de duurste hoeven te zijn. Ook op dit gebied kan een beetje experimenteren leiden tot een significante verbetering van de geluidsbeleving. Wees gewaarschuwd: het zoeken naar de perfecte details kan een hele tijdrovende en kostbare bezigheid zijn.
Let ook op bij het aansluiten van de kabels: de positieve en negatieve kabels zijn gemarkeerd met verschillende kleuren, dus zorg ervoor dat u ze op de juiste manier aansluit. Het verkeerd aansluiten van een luidspreker kan ertoe leiden dat deze ‘uit fase’ is, met slechtere prestaties als resultaat. Meestal is dit te horen aan een ontbrekende bas en een breed klankveld.
Onderdelen positioneren
Wanneer u zich er echt helemaal in wilt verdiepen, kunt u de audiotest voor het opstellen van hifi downloaden. Deze test helpt u bij het bepalen van de beste posities, zodat u optimaal kunt profiteren van uw investering.
Als dat u een stapje te ver gaat, kunt u ook uw favoriete nummer gebruiken. Beluister het eerst met een goede hoofdtelefoon, zoals onze px8s, zodat u weet waar alle instrumenten zich precies moeten bevinden binnen het klankveld. Speel het nummer dan af op het systeem en pas hier en daar wat aan om het geluid te optimaliseren.
Tot slot: maak u geen zorgen. U ontkomt er niet aan compromissen te moeten maken. Dat geldt voor iedereen, tenzij u een speciale audioruimte heeft, maar helaas zijn slechts weinigen onder ons zo gelukkig.
Uiteindelijk komt het allemaal aan op lekker experimenteren! Wees tevreden met ‘goed genoeg’ en zie het als een avontuur om op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden. Dat is een van de leuke dingen van hifi, natuurlijk na het luisteren naar alle geweldige muziek, precies zoals de artiest heeft bedoeld.
Hifi-benodigdheden – Welk soort luidspreker heb ik nodig?
In het tweede deel van onze serie over het samenstellen van een geweldig hifi-systeem, kijken we naar een onderdeel dat wij erg belangrijk vinden: welk soort luidspreker heeft u nodig? Verder lezen
Hifi-benodigdheden – kies je bron
In het eerste deel van een nieuwe serie over het samenstellen van een geweldig hifi-systeem, beginnen we bij het begin - het kiezen van de perfecte bron. Verder lezen
De Bowers & Wilkins gids voor de allerbeste luister- (en kijk)ervaring
Met het WK voetbal en de feestdagen in het vooruitzicht is er nooit een beter moment geweest om uw kijkervaring te maximaliseren door uw luisterervaring te upgraden. Verder lezen